Rehberlik
Eğitilmiş insan gücü, toplumsal kalkınmanın en önemli ögesidir. Bu anlamda bireyin eğitimine yapılan yatırımlar, toplumun kalkınmasına yapılan yatırımlardır.
Eğitim, bireyi tüm yönleriyle bir bütün olarak ele alma ve geliştirme sürecidir. Çağdaş eğitim anlayışına göre örgütlenmiş bir eğitim kurumunda yönetim, öğretim ve öğrenci kişilik hizmetleri eğitim sürecinin üç ana alanı olarak yer almaktadır. Rehberlik, öğrenci kişilik hizmetleri bünyesinde yer alan ve daha çok öğrencinin kişilik gelişimi ile ilgilenen bir hizmet alanıdır. Öğrencilerin kendilerini tanımaları, dengeli bir kişilik geliştirmeleri, uyum sorunları, ilgi, yetenek, değer ve kişilik özelliklerine uygun bir mesleğe yönelmeleri, alan ve ders seçmeleri, başarılarını artırmaları, serbest zamanlarını en iyi biçimde değerlendirebilmeleri, bireyler arası iletişim becerileri ve bazı konular rehberlik hizmetlerini okulda gerekli kılmaktadır.
Rehberlik, bireyin kendini anlaması, çevredeki olanakları tanıması ve doğru kararlar vererek özünü gerçekleştirmesi için yapılan sistematik ve profesyonel bir yardım sürecidir. Rehberliğin en önemli işlevi; bireyin kendisi ve çevresi hakkında edindiği bilgileri özümsemesine, doğru ve sağlıklı tercihler yapabilen bir kişi olmasına yardımcı olmaktır.
Rehberlik Hizmetlerinin Genel Amaçları
Öğrencinin;
- Bedensel, zihinsel, duygusal vb. yönlerden özelliklerini tanımalarına ve kabul etmelerine, ayrıca Türk Milli Eğitimin amaçlarına uygun yetişmelerine,
- Okulun içinde veya dışında kişiliğinden gelen ve çevrenin, toplumun etkileri sonucu ortaya çıkan problemlerini çözebilecek yeterliliği kazanabilmelerine,
- Bedensel ve zihinsel yeteneklerini tanıyıp etkili bir şekilde geliştirebilmelerine,
- İnsanlarla iyi ilişkiler kurabilmek için gerekli becerileri kazanmalarına ve yaşama karşı olumlu bir tutum geliştirmelerine,
- Amaç belirleme, sorun çözme, karar verme, tercih yapma, sorumluluk alma gibi yaşam becerilerinde yeterlilik ve kendine güven kazanmalarına,
- Yaşantılarını bir bütün olarak değerlendirerek bir yaşam felsefesi geliştirmelerine,
- Toplum gerçeklerini de göz önüne alarak, kendilerine uygun üst öğrenim programlarını, iş ve meslekleri tanıyıp seçmelerine,
- Boş zamanlarını yararlı bir şekilde değerlendirebilmelerine,
- Yeteneklerini kavrayıp, etkili bir şekilde geliştirebilmelerine,
- Bilimsel anlayışa, yaratıcılığa, hoşgörüye, sevgiye, demokratik tutum ve davranışa sahip, insan haklarına saygılı, çevresiyle uyumlu bireyler olarak yetişmelerine,
- Rehberliğin asıl işlevi; bireyin kendisi ve çevresi hakkında edindiği bilgileri özümlemesine, ayrıntılı ve gerçekçi bir "ben" kavramı geliştirmesine ve doğru karar verebilen bir kimse olmasına yardımcı olmaktır.
Rehberlik İlkeleri
- Rehberlikte insana ve onun kendine ilişkin konularda karar verme hakkına saygı esastır.
- Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri eğitimin ayrılmaz ve tamamlayıcı bir parçasını oluşturmaktadır.
- Rehberlik hizmetlerinden yararlanmada gönüllülük esastır.
- Rehberlik yaşam boyu yararlanılabilecek bir hizmettir.
- Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin bireysel boyutunda gizlilik esastır.
- Her birey seçme özgürlüğüne sahiptir.
- Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri okulda öğrenciyle ilgili tüm kişilerin işbirliği ile gerçekleştirilir.
- Rehberlik ve psikolojik danışma tüm öğrencilere açık bir hizmettir.
- Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri bireye ve onun geleceğine yöneliktir.
- Rehberlik hizmetlerinde bireysel farklılıklara saygı esastır.
- Rehberlik bireyin kendini tanımasına, anlamasına ve kabul etmesine yardımcı olmaktır.
- Rehberlik teknikleri uygulamak bir uzmanlık işidir.
- Her okul için gerekli olabilecek tek tip bir rehberlik programı yoktur. Her okul öğrencilerinin gereksinmelerini ve olanaklarını göz önüne alarak rehberlik programı hazırlar.
Psikolojik Danışmanın Görevleri
- Psikolojik danışman aşağıdaki görevleri yapar:
- İl çerçeve programını temel alarak okulunun rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri programını sınıf düzeylerine, okulun türüne ve öğrencilerin İhtiyaçlarına göre hazırlar.
- Rehberlik programının ilgili kısmının uygulanmasında sınıf öğretmenlerine rehberlik eder.
- Okulunun tür ve özelliklerine göre gerekli eğitsel ve meslekî rehberlik etkinliklerini plânlar, programlaştırarak uygular veya uygulanmasına rehberlik eder.
- Bireysel rehberlik hizmetlerini alanın ilke ve standartlarına uygun biçimde yürütür.
- Eğitsel, meslekî ve bireysel rehberlik çalışmaları için öğrencilere yönelik olarak bireyi tanıma etkinliklerini yürütür.
- Bireysel rehberlik hizmetleri kapsamında formasyonu uygunsa psikolojik danışma yapar.
- Sınıflarda yürütülen eğitsel ve meslekî rehberlik etkinliklerinden, uygulanması rehberlik ve psikolojik danışma alanında Özel bilgi ve beceri gerektirenleri uygular.
- Okul içinde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleriyle ilgili konularda araştırmalar yapar, bunların sonuçlarından yararlanılmasını sağlar.
- Öğrencinin mezun olacağı dönemde, okuldaki tüm eğitim ve öğretim sürecindeki gelişimini, yönlendirilmesi açısından önemli özelliklerini ve bu konudaki önerilerini içeren bir değerlendirme raporunu sınıf rehber öğretmeni, veli, öğrenci ve okul yönetiminin iş birliğiyle hazırlar. Bu raporun aslını öğrenci gelişim dosyasına koyar, bir Örneğini de Öğrenciye veya velisine verir.
- Eğitim-öğretim kurumundaki seçmeli derslerin konulmasında çevre koşullan, okulun olanakları, öğretmen sayısı ve branşı da gözetilerek yeni seçmeli derslere ilişkin araştırma yapar, bu derslerin zümre öğretmenlerince gerçekleştirilecek program çalışmalarında alanı ile ilgili görüşlerini bildirir.
- Okulda özel eğitim gerektiren öğrenci varsa veya kaynaştırma eğitimi sürdürülüyorsa, bu kapsamdaki öğrencilere ve ailelerine gerekli rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerini rehberlik ve araştırma merkezinin iş birliğiyle verir.
- Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine ilişkin öğrenci gelişim dosyalarını ve diğer gerekli kayıtlan tutar, ilgili yazışmaları hazırlar ve İstenen raporları düzenler.
- Okula bir alt Öğrenim kademesinden veya nakil yoluyla gelen öğrencilerin gelişim dosyalarını inceler, sınıf rehber öğretmeniyle iş birliği içinde değerlendirir.
- Gerekliğinde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinde kullanılacak ölçme araçları, doküman ve kaynakları hazırlama ve geliştirme çalışmalarına katılır.
- Öğrencilerin ilgi, yetenek ve akademik başarıları doğrultusunda eğitsel kollara yöneltilmesi konusunda branş ve sınıf rehber öğretmenine bilgi verir ve iş birliği yapar.
- Ailelere, öğrencilere, sınıf rehber öğretmenlerine ve gerektiğinde diğer okul personeline yönelik hizmet alanına uygun toplantı, konferans ve panel gibi etkinlikler düzenler.
- Okulda rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine ilişkin komisyonlara ve toplantılara katılır, gerekli bilgileri verir, görüşlerini belirtir.
- Orta öğretim kurumlarında Millî Eğitim Bakanlığı Orta Öğretim Kurumları Ödül ve Disiplin Yönetmeliğinin ilgili maddesinde belirtilen görevi yapar.
- Ders yılı sonunda bu alanda yapılan çalışmaları değerlendirir, sonuçlarını ve gerekli bilgileri içeren bir rapor hazırlar.
Sınıf Rehber Öğretmeninin Görevleri
Sınıf rehber öğretmeni aşağıdaki görevleri yapar:
- Okulun rehberlik ve psikolojik danışma programı çerçevesinde sınıfın yıllık çalışmalarını plânlar ve bu plânlamanın bir örneğini rehberlik ve psikolojik danışma servisine verir.
- Rehberlik için ayrılan sürede sınıfa girer. Sınıf rehberlik çalışmaları kapsamında eğitsel ve meslekî rehberlik etkinliklerini, rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisinin organizasyonu ve rehberliğinde yürütür.
- Sınıfındaki öğrencilerin öğrenci gelişim dosyalarının tutulmasında, rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisiyle iş birliği yapar.
- Sınıfa yeni gelen Öğrencilerin gelişim dosyalarını rehberlik ve psikolojik danışma servisi ile iş birliği içinde inceler, değerlendirir.
- Çalışmalarda öğrenci hakkında topladığı bilgilerden özel ve kişisel olanların gizliliğini korur.
- Sınıfıyla ilgili çalışmalarını, ihtiyaç ve önerilerini belirten bir raporu ders yılı sonunda ilk hafta içinde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisine iletir.
- Öğrencilerin ilgi, yetenek ve akademik başarıları doğrultusunda eğitsel kollara yöneltilmeleri konusunda psikolojik danışmanla iş birliği yapar.
- Okul müdürünün vereceği, hizmetle ilgili diğer görevleri yapar.